ผู้วิจัย/Authors: บุญชัย นวมงคลวัฒนา, มานิดา สิงหัษฐิต

ชื่อเรื่อง/Title: การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้เสพยาบ้าโดยชุมชน

แหล่งที่มา/Source: ที่ประชุมวิชาการกรมสุขภาพจิตนานาชาติ ครั้งที่ 8 ประจำปี 2545 สุขภาพจิตกับยาเสพติด หน้า 79

รายละเอียด / Details:

ปัจจุบันยาบ้าเป็นยาเสพติดที่มีการแพร่ระบาดมากที่สุดและมีแนวโน้มที่สูงขึ้นเรื่อยๆ การบำบัดรักษาผู้ติดยาบ้าในสถานบริการเพียงอย่างเดียวนั้นไม่สามารถที่จะป้องกันการกลับไปติดยาซ้ำได้ การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research & Development) มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจสถานการณ์ สภาพปัญหายาเสพติดและการดูแลผู้เสพยาบ้าในชุมชน ศึกษาศักยภาพของชุมชนและปัจจัยเงื่อนไขของความสำเร็จและล้มเหลว ในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดรวมทั้งประเมินผลรูปแบบการดูแลผู้เสพยาบ้าดดยชุมชน ซึ่งศึกษาในพื้นที่ระดับหมู่บ้านของ 3 อำเภอในจังหวัดอุบลราชธานี ขั้นตอนการดำเนินงานประกอบด้วย การศึกษาข้อมูลทุติยภูมิในพื้นที่ การสนทนากลุ่ม การสัมภาพษณืเชิงลึก การประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อระดมความคิดเห็นและการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อวางแผนกำหนดรูปแบบการดูแลผู้เสพยาบ้า โดยทุกขั้นตอนเน้นการมีส่วนร่วมของแกนนำชุมชน ครอบครัวของผู้เสพยาและผู้เสพยา วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหาและบริบทที่เกี่ยวข้อง และประเมินผลจากพฤติกรรมของผู้เสพยาบ้าที่ต้องการบำบัดและสมัครเข้าร่วมโครงการ ในการวิเคราะห์สำรวจสถานการณ์และสภาพปัญหา พบว่า ในพื้นที่ทั้ง 3 แห่งมีกิจกรรมในการแก้ไขปัญหายาเสพติดในชุมชนแต่ไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร ทั้งนี้เพราะคนในชุมชนยังมีทัศนคติที่ไม่ดีต่อผู้เสพยา โดยมองว่าเป็นคนไม่ดี น่ารังเกียจ ไม่อยากช่วยเหลือหรือเข้าไปยุ่งเกี่ยว คิดว่าปัญหายาเสพติดเป็นเรื่องซับซ้อน แก้ไขยากและอาจส่งผลต่อความมั่นคงปลอดภัยในชีวิต ครอบครัวของผู้เสพยามักมีการสื่อสารที่ไม่เหมาะสม เกิดความขัดแย้งในครอบครัว บางคนอยากจะช่วยเหลือผู้เสพยาและครอบครัวแต่ขาดทักษะที่จะเข้าไปพูดคุยหรือช่วยเหลือ จากประเด็นที่เป็นจุดอ่อนของชุมชน ได้นำมาใช้เป็นข้อมูลในการจัดทำหลักสูตรการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อกำหนดรูปแบบการดูแลผู้เสพยาบ้าในพื้นทมี่สำหรับแกนนำชุมชนทั้ง 3 แห่งประกอบด้วยการปรับเปลี่ยนทัศนคติของแกนนำให้มีทัศนคติที่ดีต่อผู้เสพยา ต่อปัญหายาเสพติดและต่อความร่วมมือในการแก้ไขปัญหา รวมทั้งการให้ความรู้และทักษะต่างๆ ที่จำเป็นในการดูแลช่วยเหลือผู้เสพยาเสพติดและครอบครัวได้แก่ สาเหตุการใช้ยาเสพติด กระบวนการติดยา การเลิกยา การให้กำลังใจ/เห็นใจ การปฏิเสธและการบริหารเวลา จากนั้นให้แกนนำชุมชนได้ร่วมกันระดมสมองกำหนด กิจกรรมหรือแผนการดำเนินงานเพื่อการดูแลช่วยเหลือผู้เสพยาในชุมชนตามศักยภาพ และบริบทของชุมชนตนเอง ซึ่งพบว่าในพื้นที่ทั้ง 3 แห่งได้กำหนดกิจกรรมในการค้นหาผู้เสพยา การช่วยเหลือเพื่อการบำบัดรักษา การฟื้นฟูสมรรถภาพผู้เสพยา รวมทั้งการให้ความรู้แก่ประชาชนในชุมชน ปัจจุบันอยู่ระหว่างขั้นตอนของการติดตามประเมินผล ซึ่งจากการประเมินเบื้องต้นพบว่าการดำเนินกิจกรรมในพื้นที่ทั้ง 3 แห่งเกิดการหยุดชะงัก และไม่ต่อเนื่องเพราะอยู่ในช่วงของฤดูทำนา อย่างไรก็ตาม ในบางพื้นที่ได้มีลและบำบัดรักษาในเบื้องต้นไปแล้ว โดยมีผู้ใช้สารเสพติดซึ่งสมัครใจที่จะเลิกมาเปิดเผยตนเอง14 คน นอกจากนี้ แกนนำชุมชนในบางพื้นที่ยังได้มีการพูดคุยชี้แจงกับเพื่อนบ้านอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ปัญหายาเสพติดในชุมชนลดความรุนแรงลงไปได้ในระดับที่น่าพอใจ ซึ่งแกนนำต่างก็มีกำลังใจที่จะดำเนินงานในโครงการนี้อย่างต่อเนื่องต่อไป

Keywords: ยาบ้า, ยาเสพติด, กาย จิต สังคม, ชุมชน, การบำบัด, การรักษา, สารเสพติด, amphetamine, drug abuse, psychosocial therapy

ปีที่เผยแพร่/Year: 2545

Address: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข

Code: 000177

ISSN/ISBN: 974-90572-3-6

Country of publication: ประเทศไทย

Language: ภาษาไทย

Category: Paper ได้รับคัดเลือกนำเสนอในที่ประชุมวิชาการกรมสุขภาพจิต

Download: -