ผู้วิจัย/Authors: กิ่งแก้ว เกษโกวิท, วิทัศน์ จันทรโพธิ์ศรี, ประเสริฐ ถาวรดุลย์สถิตย์, เมธินี เจ้าทรัพย์, ศิขิน รัตนทิพย์

ชื่อเรื่อง/Title: หมอพื้นบ้านและการดูแลสุขภาพตนเอง ของชาวบ้านอีสาน กรณีศึกษา

แหล่งที่มา/Source: ศรีนครินทร์เวชสาร ปีที่ 8 ฉบับที่ 4 ตุลาคม - ธันวาคม 2536

รายละเอียด / Details:

ผลการวิจัยพบว่า ในจำนวนหมอพื้นบ้านทั้ง 18 คน ส่วนใหญ่เป็นหมอผสมผสาน เช่น เป็นทั้งหมอเป่าและหมอสมุนไพร บางคนเป็นทั้งหมอเป่า หมอสมุนไพร หมอน้ำมันและหมอพราหมณ์ ดังนั้น วิธีการบำบัดรักษาโรคจึงผสมผสานกันหลายวิธี โดยทั่วไปขั้นตอนของการรักษา เริ่มตั้งแต่ตรวจดูอาการ ทำการรักษา และปลงคายภายหลังการรักษาหายแล้ว ยกเว้นหมอลำทรงและหมอธรรมที่มีการตั้งคาย ก่อน เพราะเชื่อว่าคายจะช่วยรักษาโรคได้ สำหรับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพยามเจ็บป่วยของชาวบ้านนั้น ในกลุ่มเด็กอายุแรกเกิดถึง 1 ปี จะไม่นิยมพาไปหาหมอพื้นบ้านหรือซื้อยากินเอง แต่จะพาไปรักษาที่สถานีอนามัย หรือโรงพยาบาลชุมชน มีเพียงโรคกำเริบโรคเดียวที่ชาวบ้านเชื่อว่าจะต้องไปรักษากับหมอพื้นบ้าน ในกลุ่มเด็กอายุ 1-5 ปี พ่อแม่จะนิยมซื้อยาให้ลูกกินเองมากกว่ากลุ่มเด็กแรกเกิด เป็นจำนวนถึง 8 เท่า ส่วนในกลุ่มชาวบ้านทั่วไป แบบแผนการดูแลสุขภาพยามเจ็บป่วยมีแตกต่างหลากหลาย ทั้งการซื้อยากินเอง เมื่อไม่หายก็จะไปรักษาที่สถานีอนามัย และโรงพยาบาล ตามลำดับ การรักษากับหมอพื้นบ้านในบางโรคที่ตนเองเชื่อถือศรัทธา และการไปรักษาที่สถานีอนามัยหรือโรงพยาบาลชุมชนในทันทีที่เจ็บป่วย อย่างไรก็ตาม หากการรักษาที่โรงพยาบาลไม่หาย หรืออาการไม่ดีขึ้น ก็จะเปลี่ยนมารักษาด้วยวิธีพื้นบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งจะใช้วิธีลำทรางหรือรักษาควบคู่กัน เหตุผลสำคัญ 4 ประการที่ทำให้ชาวบ้านยังคงใช้วิธีการรักษาแบบพื้นบ้านก็คือ ความเชื่อเกี่ยวกับสาเหตุของการเจ็บป่วยเกิดจากสิ่งเหนือธรรมชาติประสบการณ์ในอดีต ชื่อเสียงและความสามารถเฉพาะตัวของหมอพื้นบ้าน และการรักษากับหมอแผนปัจจุบันไม่หายหรืออาการไม่ดีขึ้น

Keywords: สุขภาพจิต, จิตวิทยา, หมอพื้นบ้าน, อิสาน, พฤติกรรม, ชนบท, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, สมุนไพร

ปีที่เผยแพร่/Year: 2536

Address: ภาควิชาบริหารงานสาธารณสุข คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

Code: 123360804009

ISSN/ISBN: -

Country of publication: ประเทศไทย

Language: ภาษาไทย

Category: บทคัดย่อ: วารสารวิชาการ

Download: -