ผู้วิจัย/Authors: กลุ่มงานส่งเสริมวิชาการและบริการสุขภาพจิต โรงพยาบาลสวนสราญรมย์

ชื่อเรื่อง/Title: การสำรวจภาวะสุขภาพจิตกับการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านกรณีแก๊สพิษ

แหล่งที่มา/Source: ที่ประชุมวิชาการกรมสุขภาพจิต ครั้งที่ 5, พ.ศ. 2542

รายละเอียด / Details:

ความเป็นมา การสำรวจภาวะสุขภาพจิตของประชาชนที่ได้รับอุบัติภัย กรณีแก๊สพิษระเบิดเนื่องจากการขุดเจาะบ่อน้ำบาดาลหมู่บ้าน ในอำเภอกาญจนดิษฐ์ จ.สุราษฎร์ธานี ซึ่งเป็นเหตุให้เด็กเสียชีวิต 2 คน ประชาชนที่ได้ รับแก๊สพิษต้องเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาล 25 คน จากการตรวจสอบแก๊สพิษ พบว่าเป็นก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ (ก๊าซไข่เน่า) หน่วยงานของรัฐเข้าให้ความช่วยเหลือโดยการปิดปากบ่อ และทีมจิตเวช โรงพยาบาลสวนสราญรมย์ ได้เข้าไปบริการทางสุขภาพจิตพบว่า ประชาชนในหมู่บ้านประมาณ 20 หลังคาเรือน ไม่กล้าเข้าไปอาศัยในที่ดังกล่าว แม้จะได้รับการยืนยันจากหน่วยงานของรัฐว่าปลอดภัยแล้วก็ตาม ทุกคนไปอาศัยอยู่ที่โรงเรียนและวัดใกล้เคียง ผลที่ได้ ผลจากการสำรวจสุขภาพจิตของประชาชนในบริเวณที่เกิดเหตุ จำนวน 29 คน โดย ใช้แบบสอบถาม GHQ-12 พบว่า ส่วนใหญ่มีปัญหาสุขภาพจิตในระดับปานกลาง ถึงค่อนข้างรุนแรง ซึ่งทีมจิตเวชได้บริการให้คำปรึกษา และฝึกวิธีผ่อนคลายความเครียดและเมื่อติดตามภาวะสุขภาพจิตหลังเกิดเหตุการณ์ 2 เดือน พบว่า ภาวะสุขภาพจิตของประชาชนอยู่ในระดับปกติ ยกเว้นครอบครัวที่สูญเสียเด็ก ยังคงมีภาวะโศกเศร้า สูญเสีย (Normal grief) มีประเด็นที่น่าสนใจคือ พบว่าหลังจากเกิดเหตุการณ์ 10 วัน ประชาชนในหมู่บ้านได้จัดพิธีสวดภาณยักษ์ ซึ่งมีความเชื่อว่าสามารถปัดรังควานไล่สิ่งที่ชั่วร้ายออกไปได้ หลังจากพิธีดังกล่าวพบว่าประชาชนย้ายกลับมาสู่ที่พำนักเดิม สรุปและข้อเสนอแนะ จากการวิเคราะห์ภาวะสุขภาพจิตของประชาชนที่ดีขึ้นอาจเนื่องมาจากได้มีเวลาในการปรับตัวที่ดีขึ้นหลายหน่วยงานให้ความช่วยเหลือประคับประคองด้านจิตใจ รวมถึงการยืนยันความปลอดภัยและประเด็นที่สำคัญคือการสวดภาณยักษ์ที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน โดยใช้ความเชื่อ ประสบการณ์และทรัพยากรในท้องถิ่น ปรากฏเป็นพิธีกรรมในการสร้างขวัญและกำลังใจ ซึ่งการสวดภาณยักษ์อาจเป็นกลวิธีหนึ่งในการช่วยเหลือทางจิตใจของประชาชน ซึ่งจะได้นำมาประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้มีปัญหาสุขภาพจิตให้เกิดประโยชน์ต่อไป

Keywords: ภาวะสุขภาพจิต, สุขภาพจิต, ภูมิปัญญาชาวบ้าน, แก๊สพิษ, อุบัติภัย, ประชาชน, สุขภาพจิตชุมชน, mental health

ปีที่เผยแพร่/Year: 2542

Address: โรงพยาบาลสวนสราญรมย์ กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข

Code: 201420005173

ISSN/ISBN: -

Country of publication: ประเทศไทย

Language: ภาษาไทย

Category: Paper ได้รับคัดเลือกนำเสนอในที่ประชุมวิชาการกรมสุขภาพจิต

Download: -